Kategori: Makaleler

En İyi Salçalık Domates Çeşidi Hangisi? Bir Yaz Bahçesinden Gelen Hikâye O yaz sabahı güneş doğarken, köyün arka ucundaki bahçede iki insan sessizce domates fidanlarının arasında yürüyordu. Biri Ali, diğeri Zeynep’ti. Ali, yıllardır tarımla uğraşan, toprağın kokusunu pusula gibi kullanan, çözüm odaklı bir adamdı. Zeynep ise her fidanla konuşur gibi davranan, toprağı sadece bir üretim alanı değil, hayatın kalbi olarak gören bir kadındı. O sabahki amaçları basitti ama cevabı yıllardır tartışılan bir soruya yakındı: “En iyi salçalık domates çeşidi hangisi?” — Ali’nin Planı: Verim ve Strateji Odaklı Bir Arayış Ali için en iyi domates çeşidi, verimi yüksek, dayanıklı, erken olgunlaşan…

Hint Denizi Nasıl Yazılır? Psikolojik Bir Mercekten Bakış Bir psikolog olarak, insanların içsel dünyalarındaki derinliklere dair merakım hiç bitmez. Her bir kelime, davranış, düşünce, duygu ve eylem, insan zihninin karmaşık yapısını çözme adına bir ipucu sunar. Bugün ise bir soru var kafamda: “Hint Denizi nasıl yazılır?” Dışarıdan basit bir soru gibi görünebilir; ancak derinlere indiğimizde, bu sorunun ardında çok daha fazlası yatıyor. Gelin, bu soruyu bir psikolojik perspektiften inceleyelim. Bilinçli ve Bilinçdışı: Yazmanın İlk Adımları İlk bakışta, bir kelimenin doğru yazılıp yazılmadığı konusu çok yüzeysel bir konu gibi algılanabilir. Ancak dil, bilinçli ve bilinçdışı süreçlerin bir araya geldiği bir evrendir.…

Complexity Teorisi Nedir? Yalnızca “Karmaşa” Değil, Akıllıca Düzen Arayışı Sana içten söyleyeyim: Complexity teorisi (karmaşıklık teorisi) kulağa akademik bir labirent gibi gelebilir ama aslında her gün elimizin altında. Kahve zincirindeki tedarik aksamaları, sosyal medyada bir gecede yayılan bir akım, futbol sahasındaki anlık taktik değişimleri… Hepsi, çok sayıda parça ve ilişki içinde doğan öngörülemeyen ama örüntülü davranışların sahnesi. İşte bugün, “Complexity teorisi nedir?” sorusunu sadece tanımlamakla kalmayıp köklerinden geleceğine uzanan, arkadaş sohbeti sıcaklığında ama analitik bir bakışla masaya yatırıyorum. Kısa tanım: Complexity teorisi, çok sayıda etkileşen bileşenden oluşan sistemlerde ortaya çıkan (emergent) davranışları, geri besleme döngülerini, ağ yapılarını, uyarlanabilirliği ve ölçeklenme…

Hijyen Nedir? Çeşitleri Nelerdir? Geçmişten Günümüze Temizlik ve Sağlık Bir tarihçi olarak, geçmişin izlerini araştırmak ve bu izleri günümüze bağlamak her zaman bana ilham verir. Birçok kavram, zamanla değişir ve toplumsal, kültürel ve bilimsel gelişmeler ışığında evrilir. Hijyen, bu kavramlardan biridir. Her ne kadar günümüzde hijyen, çoğunlukla kişisel temizlik ve sağlıkla ilişkilendirilse de, bu kavramın tarihsel bir derinliği ve toplumsal bir anlamı vardır. Hijyenin anlamı ve çeşitleri zaman içinde nasıl şekillendi? Temizliğin sosyal anlamı nasıl değişti ve günümüzde hangi alanlara yayıldı? Gelin, birlikte bu sorulara yanıt arayalım. Hijyenin Tarihsel Süreci İnsanlık tarihinin ilk dönemlerinde, hijyen genellikle kişisel temizlik ve toplumların…

Bitmeyen Kartuş Ne İşe Yarar? Ucuz Sayfa Vaadinin Görünmeyen Bedelleri Peşin hükümle söyleyeyim: “bitmeyen kartuş” (CISS/mürekkep tankı) mucize değil; doğru senaryoda akıllıca, yanlış senaryoda ise zaman ve para tuzağı. Tartışmayı ateşleyeyim: Sadece sayfa başı maliyetine bakarak karar veren herkes, yazıcısının ömrünü, çıktısının kalitesini ve sinir sistemini riske atıyor olabilir. Evet, CISS sistemleri litre başına mürekkebi ucuzlatır, ama her ucuzun bir görünmeyen faturası vardır. Hazır mısınız, bu faturayı kalem kalem açalım. Bitmeyen kartuş, düşük maliyetli bol çıktı için cazip; ancak garanti, kalite, güvenilirlik ve sürdürülebilirlik iddialarında gri alan çok. Bitmeyen Kartuşun Mantığı: Çok Mürekkep, Uzun Baskı Bitmeyen kartuş sistemi, yazıcıya harici…

Kar Beyazdır Ölüm Kimin? ❄️ — Romantize Edilmiş Bir Yasa Beyaz Eldivenle Eleştiri Hızlı cevap: Şarkıyı 1997’de ilk kez Kerim Tekin seslendirdi; söz ve beste Tayfun Duygulu (sözlerde ayrıca Beste Açar) imzası taşır, düzenleme İskender Paydaş’ındır. ([Vikipedi][1]) Giriş: “Beyaz”ın Büyüsü, Hakikatin Gölgesi Net konuşacağım: “Kar beyazdır ölüm kimin?” sorusu basit bir bilgi arayışı değil; toplumsal hafızamızın copy-paste alışkanlığına tutulmuş bir ayna. Beyazı masumiyet diye yücelten bir kültür, ölümü de beyazlaştırıp parantez içine almayı seviyor. Ama sorunun cevabını bilmekle yetinmeyelim; bu sözün yarattığı estetikle duygusal konfor alanımızı sorgulayalım. Çünkü kimi zaman en parlak beyaz, en kör edici ışıktır. “Kar Beyazdır Ölüm”…

Ayağa Kalkmak: Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Yolculuk Hayat bazen bizi dizlerimizin üzerine çökertebilir. Kimi zaman bir haksızlık karşısında susar, kimi zaman bir ayrımcılığın ortasında donakalırız. “Ayağa kalkmak” deyimi işte tam da bu anlarda, yalnızca fiziksel bir hareket değil, çok daha derin bir anlam taşır: Adalet için ses çıkarmak, eşitlik için mücadele etmek ve insanca bir yaşam için yerimizde durmamayı seçmektir. Bu yazıda, bu güçlü deyimi toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet ekseninde ele alarak birlikte düşünmeye davet ediyorum. Ayağa Kalkmak Deyimi Ne Anlama Gelir? Türkçede “ayağa kalkmak” deyimi, genellikle bir şeye karşı duruş sergilemek, hakkını savunmak,…

14 Kasım Hangi Özel Gün? Farkındalıkla Gösterişin İnce Çizgisinde Yürümek Şunu en baştan söyleyeyim: “Özel gün takvimleri” bazen kalbimizi ısıtan bir dayanışma haritası, bazen de vicdan rahatlatan paylaşımlar geçidi. 14 Kasım da tam bu ikilemin ortasında duruyor. Evet, Dünya Diyabet Günü… Ama yalnızca mavi halka emojisiyle mi sınırlı kalmalı, yoksa gerçek değişim için bir eşik mi olmalı? Gelin, tarihi, verileri ve tartışmaları masaya yatırıp 14 Kasım’ın hak ettiği derinlikle konuşalım. 14 Kasım, 1991’de IDF ve WHO tarafından başlatılan, 2006’da BM tarafından resmî gün ilan edilen Dünya Diyabet Günü’dür; tarih, insülini keşfeden Sir Frederick Banting’in doğum günüdür. Aynı gün Hindistan’da “Çocuk…

Ege Denizi Adı Ne Zaman Verildi? Geçmişten Geleceğe Uzanan Bir İsim Yolculuğu Haritaya baktığınızda maviliğin ortasında duran o tanıdık isim… “Ege Denizi”. Basit bir coğrafya terimi gibi görünse de, bu ismin taşıdığı tarih, anlam ve geleceğe dair ipuçları düşündüğünüzden çok daha derin. Gelin birlikte hem geçmişe hem de geleceğe yolculuk yapalım ve bu denizin adının ne zaman verildiğini anlamanın ötesinde, bu ismin gelecekte neye dönüşebileceğini birlikte hayal edelim. Ege Denizi: Antik Çağlardan Bugüne Uzanıyor “Ege Denizi” adı, kökeni Antik Yunan mitolojisine kadar uzanan oldukça eski bir terimdir. Bu isim, Atina Kralı Theseus’un babası Kral Aigeus (Aegeus)’tan gelir. Rivayete göre Aigeus,…

İnsanın İç Atlası: Antropolojik Bir Bakışla “Karaciğerde Bir Sorun Olduğu Nasıl Anlaşılır?” Giriş: Bedenin Kültürel Haritasına Yolculuk Bir antropolog için her beden bir haritadır — damarlarında tarih, organlarında inanç, hücrelerinde kimlik dolaşır. Farklı toplumlarda beden yalnızca biyolojik bir yapı değil, aynı zamanda bir anlam sistemi, bir semboller bütünüdür. Bu nedenle “Karaciğerde bir sorun olduğu nasıl anlaşılır?” sorusu, yalnızca bir tıbbi gözlem değil, aynı zamanda kültürlerin bedene yüklediği anlamların da bir yansımasıdır. Antropolojik olarak karaciğer, insanın iç dünyasının “filtre merkezi”dir; hem fiziksel hem de ruhsal kirliliği temizler. Bu yüzden birçok kültürde karaciğer, arınmanın, cesaretin ve yaşamın özü olarak görülür. Antik toplumların…